شناسایی پایه ستون‌های ساسانی که در یک خانه شخصی رها شده‌اند! (+عکس)

سیاوُش آریا، پژوهشگر و کُنشگر میراث فرهنگی تصاویری از این پایه ستون‌های ساسانی را در اختیار ایسنا قرار داد و درباره ماجرای شناسایی این پایه ستون‌ها، توضیح داد: در تاریخ سوم اسفندماه سال گذشته به همراه امید صمدی، کارشناسی اَرشد باستان‌شناسی، جمشید رضایی، دوستدار میراث فرهنگی و مینا کوشکی، کارشناسی ارشد مرمت و حفاظت و استاد دانشگاه راهی روستای سراب سیاه شهرستان رستم در استان فارس برای بازدید آثار تاریخی آنجا شدیم.

 با آشنایی مردم بومی و گفت‌وگو با آنها در روستای نزدیکِ آن، با نام منصورآباد به درون خانه‌ای رفتیم که با کمال شگفتی و ناباوری با پنج پایه ستون شاخص ساسانی در درون باغچه مالک خانه روبه‌رو شدیم. پس از پرس‌وجوها فهمیدیم که پایه ستون‌های دیگری در یک خانه روستا که هفت عدد دیگر است وجود دارد که به سبب نبودن صاحبخانه نتوانستیم از آنها بازدید کنیم.

او در ادامه گفت: به گفته مردم بومی روستا، این پایه ستون‌ها همگی در یک زمین کشاورزی در همین روستا چندین سال پیش یافته شده است و مالک زمین همه پایه ستون‌ها را بدون آگاهی دادن به مسئولان میراث فرهنگی شهرستان رستم در خانه شخصی خود و در شرایط نامناسبی در درون باغچه جا نمایی کرده است.

آنچه مایه افسوس و اندوه‌بار است شرایط بد نگهداری پایه ستون‌هاست که در زیر درختان میوه و درون باغچه و در میان فضولات مرغ و خروس و پرندگان دیگر است که به شکل قابل توجهی فضله پرندگان روی پایه ستون‌ها دیده می‌شود و آسیب‌های برگشت‌ناپذیری می‌زند؛ زیرا فضله پرندگان از مواد اسیدی و شیمیایی تشکیل شده و مایه آسیب‌رسانی به آثار سنگی خواهد بود. همچنین شیره و برگ و میوه درختان روی پایه ستون‌ها ریخته و سبب آسیب‌رسانی به آن خواهد شد.

این کنشگر میراث فرهنگی افزود: زمانی که با مردم بومی گفت‌وگو کردم که چرا این آثار تاریخی را تحویل میراث فرهنگی شهرستان نداده‌اید و این‌ها هویت و شناسنامه ملی مردم منطقه است و باید به موزه برود تا به درستی حفاظت و نگهداری شود و به همه مردم کشور تعلق دارد، پاسخ داده شد که «این آثار در زمین خودمان یافته شده و از آنِ ماست»!

با این همه، من برای اینکه، روند اداری زودتر انجام شود و زمان هدر نرود و کار زودتر به نتیجه برسد با پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور مکاتبه کرده و نامه‌ای به وسیله دوست همراه و باستان‌شناسم امید صمدی، به ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نوشتیم و نامه را در دبیرخانه پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور در تاریخ ۱۳ اسفندماه ۱۴۰۳ ثبت کردیم. پس از تعطیلات نوروزی پیگیر نامه شدم که رییس پژوهشکده باستان‌شناسی کشور، معصومه مصلا نامه را به یکی از کارشناسان پژوهشکده میراث فرهنگی و گردشگری ارجاع داده بود.

 از استان در دبیرخانه پیگیری کردم، نامه‌ای به آنجا نیامده بود و به وسیله یکی از باستان‌شناسان اداره میراث فرهنگی استان و شیراز موضوع را پیگیری کردم که در کمال شگفتی و ناباوری هیچ نامه‌ای به استان فرستاده نشده بود!

آریا گفت: پرسش این است که مسئولان میراث فرهنگی و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری چه می‌کنند؟ چرا پس از دو ماه پیگیری کار به نتیجه‌ای نرسیده است. من برای اینکه کارهای اداری زودتر انجام شود و از هدر رفت زمان پیشگیری کنم و کاغدبازی‌های اداری را کنار بزنم مستقیم وارد عمل شده و به وسیله پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری که مسئولیت این امور اداری را دارد پیگیر داستان شدم اما دریغ و افسوس که روند اداری بیمار و پوسیده میراث فرهنگی که بارها وزیر میراث فرهنگی از آن نیز به آن اشاره کرده است، اجازه کار نمی‌دهد. در نتیجه، تنها این یادمان‌های تاریخی فرهنگی تکرارناپذیر کشور است که آسیب دیده و از میان رفته و از صحنه روزگار یکی پس از دیگری حذف خواهد شد.

این کنشگر میراث فرهنگی از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور و مسئولان وزارت میراث فرهنگی درخواست کرد هرچه زودتر پایه ستون‌ها را تعیین تکلیف کرده و به موزه شهرستان نورآباد که نزدیک‌ترین شهر به آن مکان است انتقال دهند.

آریا گفت: موضوع مهمی که مد نظر است و در نامه به پژوهشگاه هم اشاره شده است بررسی باستان‌شناختی زمین کشاورزی است و اینکه در آنجا کاوش باستان‌شناسی انجام شود یا دست‌کم گمانه‌زنی شده تا بدانیم چه محوطه و بنایی در آنجا وجود دارد و دیگر آثار احتمالی محوطه حفظ و نگهداری شود.

این کنشگر میراث فرهنگی بیان کرد: این پایه ستون‌ها، از آنِ دوره ساسانی هستند و به گمان فراوان با نگرش و سنجش با دیگر پایه ستون‌های ساسانی دیگر، به گمان فراوان از یک بنا یا کوشک اَربابی در منطقه خبر می‌دهد. دو پایه ستون از نوع زنگوله‌ای، دو پایه ستون نیم‌دایره‌ای و یک پایه ستون مکعبی است و جزو پایه ستون‌های شاخص ساسانی به شمار می‌آید.