صنعت هوانوردی در آستانه تحولی شگرف قرار دارد. از فناوریهای جدید پیشرانش گرفته تا طراحیهایی که شکل سنتی هواپیماها را به چالش میکشند، همهچیز به سمت تغییرات سریع پیش میرود. یکی از پیشگامان این انقلاب، استارتاپ کالیفرنیایی جتزیرو است که با هواپیمای Z4 قصد دارد قواعد بازی را تغییر دهد.
به گزارش پدال، این هواپیما با طراحی بال ترکیبی نهتنها مصرف سوخت را بهطور چشمگیری کاهش میدهد بلکه تجربهای متفاوت برای مسافران و شرکتهای هواپیمایی ارائه میکند.
طراحی بال ترکیبی، بدنه و بالهای هواپیما را در یک ساختار یکپارچه ادغام میکند. این رویکرد با کاهش مقاومت هوا و توزیع یکنواخت بار و نیروی بالابر، مصرف سوخت را تا ۵۰ درصد نسبت به هواپیماهای معمولی کاهش میدهد.
این طراحی همچنین فضای کابین را بازتر کرده و امکاناتی نظیر صندلیهای جادارتر، فضای اختصاصی برای بار بالای سر هر مسافر، راهروهای عریضتر، سرویسهای بهداشتی مناسب برای افراد دارای معلولیت و درب ورودی عریضتر را فراهم میکند که فرآیند سوار و پیاده شدن را تسریع میبخشد.
ایده بال ترکیبی از دهه ۱۹۲۰ با هواپیماهایی مانند وستلند دردنات مطرح شد، اما هیچگاه بهصورت تجاری عملیاتی نشد. جتزیرو قصد دارد Z4 را به اولین هواپیمای تجاری با این طراحی تبدیل کند که بهصورت مداوم در خطوط هوایی فعالیت کند. جتزیرو در مراحل پیشرفته توسعه Z4 قرار دارد.
پروتوتایپ این هواپیما با نام پثفایندر و پهنای بال ۷ متر، سال گذشته گواهینامه صلاحیت پرواز از اداره هوانوردی فدرال آمریکا دریافت کرد و قرار است در سال ۲۰۲۷ پرواز کند. در صورت موفقیت، نسخه تجاری Z4 در سال ۲۰۳۰ وارد خدمت خواهد شد. این هواپیما از دو موتور پرتاندویتنی PW2040 بهره میبرد که در بخش عقب و بالای بدنه نصب شدهاند تا سروصدای کابین را بهطور قابلتوجهی کاهش دهند. این موتورها، مشابه موتورهای بوئینگ ۷۵۷، بین ۱۶۵ تا ۱۹۱ کیلو نیوتن نیروی رانش تولید میکنند.
Z4 با سوخت جت معمولی کار میکند اما با سوخت پایدار هوانوردی نیز سازگار است که آن را به گزینهای سازگاربامحیطزیست تبدیل میکند. Z4 برای حمل حداکثر ۲۵۰ مسافر طراحی شده و میتواند مسافتی تا ۹۲۰۰ کیلومتر را طی کند که آن را برای پروازهای بینقارهای مانند نیویورک به لندن یا توکیو مناسب میکند. یونایتد ایرلاینز اعلام کرده که این هواپیما در مسیرهای طولانی تا ۴۵ درصد سوخت کمتری نسبت به هواپیماهای پهنپیکر کنونی مصرف میکند.
طراحی بال ترکیبی نهتنها کارایی را افزایش میدهد، بلکه تجربه مسافران را نیز متحول میکند. کابین Z4 با صندلیهای جادار در همه کلاسها، حتی کلاس اقتصادی و امکانات رفاهی پیشرفته، به «اتاق نشیمن آسمانی» تشبیه شده است. این هواپیما همچنین با زیرساختهای فرودگاهی موجود سازگار است و نیازی به تغییرات در باندهای پرواز، تاکسیویها یا گیتهای سوار شدن ندارد که پذیرش آن را برای شرکتهای هواپیمایی آسانتر میکند.
حمایتهای مالی و تجاری، شتاب توسعه Z4 را بیشتر کردهاند. دلتا ایرلاینز از سال ۲۰۲۱ همکاری خود را برای تجاریسازی این هواپیما آغاز کرده، نیروی هوایی آمریکا در سال ۲۰۲۳ قراردادی ۲۳۵ میلیون دلاری برای تسریع توسعه نمونه نمایشی اعطا کرده و یونایتد ایرلاینز اخیراً با سرمایهگذاری کلان، مسیری برای سفارش ۱۰۰ فروند Z4 با گزینه خرید ۱۰۰ فروند دیگر باز کرده است.
این سفارش مشروط به تحقق نقاط عطف توسعه، ازجمله پرواز موفقیتآمیز پروتوتایپ پثفایندر در سال ۲۰۲۷ و رعایت استانداردهای ایمنی و عملیاتی است. جتزیرو Z4 را در سه نسخه شامل هواپیمای مسافربری برای ۲۵۰ مسافر، هواپیمای باری برای حمل محموله و تانکر سوخترسان برای مصارف نظامی نیروی هوایی آمریکا طراحی میکند.
این تنوع، Z4 را به پلتفرمی چندمنظوره تبدیل میکند که هم در بخش تجاری و هم نظامی کاربرد دارد. بااینحال، جتزیرو تنها بازیگر این میدان نیست. استارتاپ ناتیلوس با هواپیمای هورایزن، رقیب غیررسمی Z4 محسوب میشود. هورایزن نیز قرار است در دهه ۲۰۳۰ عملیاتی شود و رقابت در این بخش نوظهور را داغتر کند.