آزادی رسانه‌ها در گرو استقلال اقتصادی

مدیر تحریریه RSF (گزارشگران بدون مرز): بدون استقلال اقتصادی، رسانه‌های آزاد وجود ندارند. وقتی رسانه‌ها از نظر اقتصادی شکننده‌اند به قیمت از دست دادن کیفیت، به رقابت برای جذب مخاطب کشیده می‌شوند و می‌توانند طعمه الیگارشی یا رهبران سیاسی شوند که از آنها به عنوان ابزار استفاده می‌کنند.

عصر ایران- آزادی مطبوعات در سراسر جهان از زمانی که گزارش‌گران بدون مرز -RSF- شروع به تدوین فهرست خود در سال ۲۰۰۲ کرد، به دلیل وضعیت اقتصادی ضعیف رسانه‌ها که بقای آنها و سلامت کارشان را تهدید می‌کند، در بدترین وضعیت خود قرار دارد.

به گزارش عصرایران به نقل از 14yMedio، RSF در گزارش سالانه خود در مورد آزادی مطبوعات که این جمعه منتشر شد هشدار داده برای اولین بار در تاریخ رتبه‌بندی، وضعیت آزادی مطبوعات در سراسر جهان دشوار می‌شود.

این گزارش می‌افزاید رسانه‌های ارتباطی بین تضمین استقلال و بقای خود به دلیل مسائل مالی خود گرفتار شده‌اند. النا جی. ویسکاسیلاس- سخن‌گوی RSF در دفتر مرکزی آن در پاریس- توضیح داده: نیمی از کشورهای ارزیابی شده شرایط ضعیفی برای روزنامه‌نگاری دارند و تنها یک کشور از هر چهار کشور وضعیت خوبی دارد.

این سازمان تأکید می‌کند: این وضعیت به رسانه‌ای که در حال حاضر توسط بازار تبلیغاتی تحت کنترل گوگل، اپل، متا، آمازون و مایکروسافت ضربه خورده، آسیب بیشتری وارد کرده است. این بازاردر سال ۲۰۲۴ درآمد تبلیغاتی ۲۴۷.۳ میلیارد دلاری را در پلتفرم‌های اجتماعی عمدتاً بدون نظارت خود به دست آورد که ۱۴ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۳ است.

آن بوکانده، مدیر تحریریه RSF تاکید کرد: بدون استقلال اقتصادی، مطبوعات آزاد وجود ندارند. وقتی رسانه‌ها از نظر اقتصادی شکننده اند به قیمت از دست دادن کیفیت، به رقابت برای جذب مخاطب کشیده می‌شوند و می‌توانند طعمه الیگارشی یا رهبران سیاسی شوند که از آنها به عنوان ابزار استفاده می‌کنند.

گزارش‌گران بدون مرز (RSF) ایالات متحده را به عنوان رهبر رکود اقتصادی در رسانه‌ها معرفی می‌کند و آن را در رتبه ۵۷ این شاخص قرار می‌دهد (که دو رتبه در مقایسه با سال ۲۰۲۴ و ۱۲ رتبه از سال ۲۰۲۳ سقوط کرده است)، عمدتاً به این دلیل که برخی مناطق به دلیل تعطیلی رسانه‌ها به بیابان‌های خبری تبدیل شده‌اند. (بیابان خبری به جامعه‌ای اشاره دارد که دیگر روزنامه‌های روزانه یا غیر روزانه وقایع آن را پوشش نمی‌دهند.مترجم)

علاوه بر این، گزارشگران بدون مرز اشاره می‌کند که دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ این وضعیت را در سطح جهانی تشدید کرده است.با قطع بودجه رسانه‌هایی مانند صدای آمریکا و رادیو اروپای آزاد، که یک شبه بیش از ۴۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان را از دسترسی به اطلاعات قابل اعتماد ( از نظر این گزارش) محروم کرده است.

قطع بودجه USAID همچنین صدها رسانه را تحت تأثیر قرار داده است که برخی از آنها اکنون در حال تعطیلی هستند، مانند اوکراین که ۹۰ درصد رسانه‌ها بهکمک‌های خارجی وابسته هستند.

گزارش‌گران بدون مرز (RSF) گزارش می‌دهد که در ۴۶ کشور مالکیت رسانه‌ها به شدت در دست بخش خصوصی یا دولتی است. این گزارش تأکید می‌کند این تمرکز بیش از حدرسانه‌ها موجب نگرانی در کشورهای با موقعیت خوب مانند فنلاند (رتبه ۵)، کانادا (۲۱) و استرالیا (۲۹) است. در فرانسه (که در یک سال چهار رتبه سقوط کرد و به رتبه ۲۵ رسید)،هشت شرکت بزرگ مالک حدود بیست و پنج رسانه هستند که ۸۱ درصد از پوشش روزنامه‌های ملی و ۹۵ درصد از روزنامه‌های هفتگی ملی را تشکیل می‌دهند.

رتبه‌بندی سالانه برای نهمین سال متوالی توسط نروژ،تنها کشوری که در پنج شاخص تشکیل‌دهنده رتبه‌بندی، موقعیت خوب دارد، رهبری می‌شود.

رتبه‌بندی سالانه برای نهمین سال متوالی توسط نروژ، تنها کشوری که در هر پنج شاخص تشکیل‌دهنده رتبه‌بندی، موقعیت خوب دارد، رهبری می‌شود:محیط رسانه‌ای، استقلال، کثرت‌گرایی، چارچوب قانونی و ایمنی روزنامه‌نگاران. پس از آن استونی، هلند، سوئد، فنلاند، دانمارک و ایرلند قرار دارند. ۱۵ کشور برتر اروپایی هستند و نیوزیلند در رتبه ۱۶ قراردارد.

اسپانیا در رتبه ۲۳ قرار دارد و نسبت به سال گذشته هفت رتبه بهبود یافته است. گزارش‌گران بدون مرز هشدار می‌دهد در ۴۲ کشور که ۵۶.۷ درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، وضعیت آزادی مطبوعات بسیار جدی است.

    بر اساس منطقه، تغییرات در فهرست نشان می‌دهد چگونه شکاف بین اروپای غربی و سایر مناطق، از جمله اروپای شرقی، در حال افزایش است. روسیه با ۹ رتبه سقوط و رتبه ۱۷۱، به جمع ده کشور انتهایی راه یافته است. گزارش‌گران بدون مرز می‌گوید:رسانه‌ها توسط دولت یا الیگارشی‌های نزدیک به کرملین کنترل می‌شوند.

   در قاره آمریکا، ۲۲ کشور از ۲۶ کشور شاهد وخامت شاخص سلامت اقتصادی رسانه‌ها بوده‌اند. بدترین کشور در این قاره، نیکاراگوئه (۱۷۲) است،جایی که رژیم دانیل اورتگا و روزاریو موریلو مطبوعات مستقل را ریشه‌کن کرده‌اند. کوبا در رتبه ۱۶۵، ونزوئلا ۱۶۰ و هندوراس ۱۴۲ قراردارند. آرژانتین در رتبه‌بندی به رتبه ۸۷ سقوط کرده است.

   (۴۷ رتبه در دو سال). مکزیک در رتبه ۱۲۴ و کلمبیا در رتبه ۱۱۹ قرار دارند. بهترین کشور آمریکای لاتین، کاستاریکا (۳۶) است که تنها ده رتبه سقوط کرده است. برزیل در رتبه ۶۳ قرار دارد و پس از خروج ژایر بولسونارو از قدرت، در دو سال گذشته ۴۷ رتبه را بازیابی کرده است.

نقشه موجود در این گزارش، که طبق معمول کشورها رابر اساس وضعیت آزادی مطبوعات رنگ‌آمیزی می‌کند، نشان می‌دهد که چگونه رنگ تیره از سال گذشته به طور قابل توجهی گسترش یافته است. منطقه وسیعی که از شرق آفریقا شروع شده و در سراسر روسیه و تقریباً تمام خاورمیانه و آسیا گسترش می‌یابد.

-----------------------------

* نمایه و طرح از احسان گنجی- منتشره در شهرونگ

کانال عصر ایران در تلگرام