فیلم گزارش را اینجا ببینید
عصر ایران ؛ فریده غائب ــ یک هفته پس از انفجار مهیب در بندر شهید رجایی، این شهر همچنان در شوک و اندوه به سر میبرد. انفجار روز شنبه ششم اردیبهشت، که قلب اقتصادی ایران را هدف قرار داد، تاکنون ۷۰ کشته، ۱۲۰۰ مصدوم و هزاران بیکار بر جای گذاشته است. اما این اعداد تنها بخشی از داستاناند؛ داستانی از رنج، فقدان و زخمهایی که نه تنها جسم، بلکه روح و روان مردم را نیز نشانه گرفته است.
ابعاد انسانی فاجعه
در میان خاکستر و دود، خانوادههایی در جستوجوی عزیزان مفقودشان هستند. گریههای برادری که جنازه برادرش را نیافته، نمادی از درد عمیق این فاجعه است. به گفته کارشناسان، پیامدهای انسانی این حادثه شامل مرگ، مصدومیت و مفقودیهاست که نیازمند توجه فوری است. پشتیبانی روانی و مشاوره برای بازماندگان و حتی افرادی که مستقیماً متأثر نشدهاند، به اندازه درمان جسمی مصدومان حیاتی است. «نباید اجازه دهیم کسی در غم و سردرگمی تنها بماند»، این جملهای است که این روزها در بندرعباس طنینانداز شده است.
چالشهای زیستمحیطی و بهداشتی
هوای بندر پاک نیست. دود غلیظ و بخارات شیمیایی، ریههای مردم را تهدید کرد و بیماریهای تنفسی به نگرانی اصلی تبدیل شده است. تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا، گواهی بر شدت این بحران زیستمحیطی است.
ناهماهنگی در مدیریت بحران
به گفته کارشناسان انتقال اجساد گاهی نادرست بوده و ناهماهنگیها، زخم دیگری بر دل بازماندگان زده است. به گفته کارشناسان، آیینهای سوگواری و تدفین باید با احترام و مطابق آداب محلی انجام شود تا از فشار روانی بیشتر بر خانوادهها جلوگیری شود. اما بحران فرماندهی واحد در مدیریت، میتواند هرجومرج را تشدید کند. «مدیریت بحران بدون فرماندهی واحد، یعنی بحران دوم پس از فاجعه اول»، این عبارتی است که حسام نراقی کارشناس مدیریت عملیات امداد و نجات میگوید.
فقدان شفافیت و شایعهسازی
نبود اطلاعرسانی شفاف و سخنگوی مشخص، به خصوص در روزهای اول فضا را برای شایعات و سوءاستفادهها باز کرد. گزارشهای ضدونقیض درباره تعداد کشتهها و وضعیت مفقودان، اعتماد عمومی را خدشهدار کرد. در این میان، «کاسبان بحران» با سوءاستفاده از احساسات مردم، اقدام به جمعآوری کمکهای بدون نظارت میکنند. کارشناسان تأکید دارند که معرفی کانالهای رسمی کمکرسانی و شفافیت در اطلاعرسانی، برای جلوگیری از این سوءاستفادهها ضروری است.
واکنشهای اجتماعی و هیجانی
از قهرمانگراییهای بیمحابا برای کمکرسانی تا اقدامات هیجانی بدون رعایت ایمنی، این فاجعه طیف وسیعی از واکنشهای اجتماعی را برانگیخته است. برخی با نیت خیر به میدان آمدهاند، اما نبود هماهنگی و رعایت اصول ایمنی، گاه به عواقب دردناکی منجر شده است.
نیاز به بازیابی بلندمدت
کارشناسان هشدار میدهند که ترومای این فاجعه، فراتر از دود و آتش است. بازیابی روانی، اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی باید از همان روزهای ابتدایی آغاز شود. در بازه دو تا سه ماه آینده، برخی بازماندگان ممکن است همچنان در انکار واقعیت بمانند. کمک به این افراد برای پذیرش و تطبیق با شرایط جدید، از اولویتهای اصلی است.
خشم اجتماعی و انتظار پاسخگویی
اظهارات اخیر وزیر راه و شهرسازی، در حالی که ایران عزای عمومی اعلام کرده و مردم در سوگ و خشم به سر میبرند، انتقادات گستردهای را برانگیخته است. مردم خواستار پاسخگویی شفاف درباره علل حادثه، تعداد دقیق قربانیان و برنامههای جبران خسارت هستند. بندر شهید رجایی نه تنها با بتن و آهن، بلکه با گوش دادن و پاسخ دادن باید درمان شود.