"شب شروه" ، همدردی فستوال کوچه با بندرعباس مجروح

«شب شروه» در دومین شب فستیوال کوچه با مروری بر تاریخ و ماهیت شروه و شروه‌خوانی شروه‌خوانان برجسته جنوب به یاد جانباختگان حادثه تلخ هرمزگان ساعت 22 شامگاه شنبه با استقبال مردم در مدرسه تاریخی سعادت بوشهر برگزار شد.

«شب شروه» در دومین شب فستیوال کوچه با حضور شروه‌‌خوانان برجسته بوشهر و استقبال شورانگیز دوست‌داران این نوای بی‌نوای جنوبی به یاد جانباختگان حادثه تلخ بندرعباس در مدرسه تاریخی سعادت بوشهر برگزار شد.

به گزارش پایگاه خبری فستیوال کوچه، غم عجیبی پیچیده بود در فضای مدرسه‌ای که رد تاریخ را می‌شد در طاق‌ راهروهای استوارش دید. همه چیز چیده شده بود تا به پیشواز ژرف‌ترین و معنامندترین آواز دردمندانه جنوب برویم؛ آوازی که گویی تکه‌ای از جان است که تداعی‌گر قصه‌های پرغصه مردمان سرزمین شرجی و عاشقانه‌هایی است با حسرت‌های فراوان و بغض‌های شکسته بسیار...

آوازی که پیش از هر زمانی آبستن غم بود و سوزناک و جانسوز... آخر همسایه‌مان؛ هرمزگان صبور و یار و همراه همیشگی ما عزادار بود و ما از ظهرش همدردانه در این غم بزرگ شریک بودیم، از این رو در دلتنگی‌های کوچه، شروه را سر دادیم به یاد قربانیان حادثه تلخ ظهر شنبه اسکله شهید رجایی بندر عباس...

آوای دمام‌های غمزده و بوق‌های پریشان عمق این سوگواری را بیش از هر زمانی فریاد کرد... آری غصه به اندازه جهان غم‌های اهالی جنوب بزرگ بود...
شاهین بهرام نژاد نیز با آغاز برنامه، از حضار خواست تا یک دقیقه قیام کنند و به احترام رفتگان جوانمرگ‌مان سکوت کنیم. او روح این برنامه را به روح جانباختگان این حادثه جانگداز اهدا کرد. عجب شب پرغصه‌ای شد. بغض‌هایی که منتظر سوز شروه بودند تا ببارند در این سوگ بزرگ...

ناخدا علی ستوده، حیدر احمدی، آکا صفوی شروه‌خوانان برجسته جنوب کشور و روح‌الله زارعی (شروه‌خوان جوان و مهمان برنامه) برای این ماتم بزرگ به شروه‌خوانی پرداختند. شروه سال‌هاست که در بوشهر به آوازی برای سوگواری درآمده است و اهالی جنوب هر گاه عزیزی یا جوانی را از دست می‌دهند به شروه‌خوانی روی می‌آورند. هرچند به عقیده پژوهشگران موسیقی این آواز، یک آواز عاشقانه است که مناسب شرح حسرت‌ها و دلتنگی‌های دلدادگی است.

آکا (روح‌الله) صفوی، پژوهشگر و شروه‌خوان باتجربه جنوبی در حاشیه این مراسم با تسلیت درگذشت تعدادی از هم‌وطنان‌مان در هرمزگان گفت: شروه یکی از اصیل‌ترین و کهن‌ترین آواز بوشهری است که در گوشه‌های مختلفی اجرا می‌شود. قدمت این آواز به دوره قبل از اسلام برمی‌گردد.

وی سپس چهار دوره تاریخی برای این آواز برشمرد که عبارتند از: 1) دوره قبل از اسلام، 2) قرون اولیه اسلامی، 3) دوره رسمی شدن مذهب شیعه و 4) دوره 50 ساله اخیر.

خواننده گروه موسیقی «لیان» ادامه داد: بیشترین تغییر در ماهیت شروه در دوره 50 ساله اخیر صورت گرفته است که این تغییرات ماهیت این آواز را متحول کرده است و نیاز به یک آسیب‌شناسی جدی داشت که این کار را در کتاب «آوازهای موسیقی بوشهر» (به‌زودی راهی بازار کتاب خواهد شد) انجام داده‌ام.
صفوی یادآور شد: تعدد گوشه‌های شروه‌خوانی در بوشهر بسیار بالاست به طوری که در این زمینه قابل قیاس با دیگر مناطق نیست. در بوشهر حدود 30 گونه شروه‌خوانی وجود دارد.

این نویسنده و پژوهشگر حوزه موسیقی، خاستگاه و مرکز شروه‌خوانی را شهرستان دشتی معرفی و تصریح کرد: این منطقه در حوزه آواز ایرانی شناخته شده‌است تا جایی که ما در موسیقی ایرانی گوشه‌ای به نام «دشتی» داریم که چارچوب آوازهای کلاسیک این گوشه با مرکزیت دشتی تشکیل شده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه ما در ردیف‌های کلاسیک ایرانی گوشه‌هایی مثل دشتی، دشتستانی، تنگسیری داریم که همه این نام‌های ذیل آواز دشتی گنجانده شده‌اند، افزود: هر شهر در استان بوشهر سبک خود را در شروه‌خوانی دارد که شامل تنگسیری، دشتی، دشتستانی، بلوک شمالی استان بوشهر مثل لیراوی و... می‌شوند اما شروه‌خوانی منطقه دشتی دارای اصالت بیشتری است.

صفوی سپس با نقد کاربرد شروه در مراسم سوگواری گفت: این آواز هرچند سوزناک است اما مضمون آن کاملا عاشقانه است که با آوازهای سوگ نه در محتوا و نه در مضمون تناسب و هم‌خوانی ندارد و کاملا متفاوت است ولی در 50 سال اخیر به مراسم سوگواری در جنوب رسوخ کرده است.

از دیگر بخش‌های برنامه «شب شروه» روایت احسان عبدی‌پور از این آواز دیرینه بود. او این آواز را رستاخیزی برای به ‌هم‌ریختن حال درون و برساختن حال خوب از یک غم نفسگیر دانست. عبدی‌پور تاکید کرد: «اهالی جنوب وقتی دلتنگ عشق هستند یا در سوگ عزیزی نشسته‌اند، به شروه پناه می‌آورند و با سوز نهفته در آن، اندوه از دل می‌زدایند؛ اما من وقتی که حال خوبی دارم یا دچار اضطرابم به دل شروه می‌زنم تا وجودم را ویران کند و دوباره بسازد.»

شعرخوانی محمد صغیری، حافظ شاهنامه و نقال بوشهری که در تعزیه بوشهر نیز چهره شناخته‌شده‌ای است، از دیگر بخش‌های این شب آیینی بود که در ادامه از سوی متولیان برگزاری فستیوال کوچه، با اهدای تندیس چهارمین دوره این فستیوال از خدمات هنری این هنرمند پیشکسوت بوشهری تجلیل شد.
یادآوری می‌شود، «شب شروه» در دومین شب فستیوال کوچه با مروری بر تاریخ و ماهیت شروه و شروه‌خوانی شروه‌خوانان برجسته جنوب به یاد جانباختگان حادثه تلخ هرمزگان ساعت 22 شامگاه شنبه با استقبال مردم در مدرسه تاریخی سعادت بوشهر برگزار شد.