خوانش بخش‌هایی از کتیبه ساسانی که درحال غرق شدن است (+عکس)

ابوالحسن اتابکی، پژوهشگر آزاد به دنبال انتشار گزارش ایسنا از وضعیت کتیبه ساسانی سراب سیاه که درمعرض نابودی قرار دارد، خوانش این سنگ نبشته را براساس عکس‌هایی که سیاوس آریا ـ پژوهشگر و کنشگر میراث فرهنگی در استان فارس ـ در اختیار او قرار داده، انجام داده است.

 او گفت: متن این سنگ نبشته بسیار آسیب دیده و عکس‌هایی از آن در اختیار ما قرار گرفته بود، پس ناچار بودیم از روی همین تصاویر به خوانش آن بپردازیم. دشواری دیگر درباره این عکس به خاطر آن بود که کسی که این عکس‌ها را تهیه کرده و آن را سیاقلم کرده آشنایی چندانی به خطوط پهلوی نداشته که این امر هر پژوهشگری را دچار خطای خوانش می‌کند.

او ادامه داد: از آنجا که تنها همین عکس‌های یک دهه پیش در اختیار ما است و خود سنگ‌نبشته دوره ساسانی نیز در این ۱۰ سال به شدت آسیب دیده پس نتیجه کار را باید از روی همین تصاویر داوری کرد.

اتابکی گفت: این نخستین خوانش از بخش گسترده کتیبه سراب سیاه شهرستان رستم است که بی‌تردید می‌تواند در آینده تعاریف دیگری بوسیله دیگر پژوهشگران ارایه شود. اما این خوانش راهگشای نوینی برای دیگر محققان است تا به نتایج بهتری از معنای این سنگ‌نبشته دست یابند.

ترجمه بخشی از این سنگ‌نوشته که ابوالحسن اتابکی انجام داده، چنین است :

۱. این تقسیم کردن آب (بوسیله) یک مجرای آب (منگ)

۲. از چشمه زهاب (سرچشمه) به کشیدن

۳. آبها ... فراز باغ

۴. این پاداش

۵. کار ... (به) آیین ایزدادن

۶. شادان / کامیاب، پرگوهر؟

۷. .......................................

۸. ........................................

۹. ........................................

این پژوهشگر گفت: مهم‌تر از خوانش این کتیبه، پایندگی و نگهداری آن است که میراث گران‌بهایی برای نسل‌های آینده است و این آثار و دیگر آثار ارزشمندی که از نیاکان ما باقی مانده، تداعی‌کننده فرهنگ کهن ملتی است که هزاران سال در این خاک ریشه دارند.

درباره بازشناسی سنگ نبشتۀ پهلوی ساسانی «سَراب سیاه» شهرستان رستم، گفته شده است: شهرستان رستم از شهرستان‌های نوبنیاد استان است که در سمت شمال غربی استان فارس جای دارد و مرکز آن شهرستان مَصیری است. سنگ نبشتۀ پهلوی ساسانی «سَراب سیاه» در اندازۀ حدودی ۱۱۰ در ۱۰۰ سانتی متر با فاصلۀ ۱ متر و نیمی از سطح آب تراشیده شده است. هرچند در گذشته، این چشمه و تالاب در سطحی بالاتر و نزدیک سنگ نبشته بوده و هنوز هم در زمان فصل پر بارش یادگار ساسانیان به زیر آب می‌رود. سنگ نبشته در ۹ رَج (سطر) و به دبیرۀ پهلوی ساسانی کتیبه‌ای تراشیده شده است.

به گفته قامت محمودی، مدیرکل میراث فرهنگی شهرستان رستم، که این سنگ‌نبشته در حدود سال ۱۳۹۰ در فهرست میراث ملی ثبت شده است. این کتیبه بخشی از یک صخره است که سرچشمه رودخانه و تالاب سراب سیاه بوده است و حدود ۵ ماه از سال از آب بیرون است و خطوط آن بر اثر فرسایش درحال محو شدن است.