عصر ایران؛ احمد فرتاش- در بازی دیشب لیورپول و پاریسنژرمن، جانلوییجی دوناروما در حالی ستاره میدان شد و پاریسیها را به مرحله یکچهارم نهایی لیگ قهرمانان اروپا فرستاد که در بازی رفت دو تیم فقط یکبار دروازهاش تهدید شده بود و در همان تکفرصت لیورپول هم نتوانسته بود از دروازهاش دفاع کند.
رقیب او، آلیسون بکر، در سوی دیگر میدان، که در بازی رفت نمایشی استثنایی داشت و ۹ فرصت گل پاریسیها را مهار کرده بود، در بازی دیشب هم از حیث تعداد مهار حملات حریف، کارنامهاش پربارتر از دوناروما بود.
اما نهایتا این دوناروما بود که قهرمان نبرد پاریس و لیورپول شد؛ چراکه کار به ضربات پنالتی کشید و در مراحل حذفی مسابقات فوتبال، پنالتی یعنی همهچیز.
تیمهای ملی آلمان و آرژانتین در مرحله نیمهنهایی جامهای جهانی ۱۹۸۲ و ۱۹۹۰ باید مغلوب فرانسه و ایتالیا میشدند اما توانستند تا دقیقه ۱۲۰ دوام بیاورند و نهایتا ضربات پنالتی آنها را راهی فینال کرد.
ایتالیا نیز در یورو ۲۰۲۰ در نیمهنهایی باید به اسپانیا میباخت اما با درخشش دوناروما در ضربات پنالتی به فینال رسید. در فینال هم دو تیم برابر بودند ولی جو ورزشگاه به سود انگلیس میزبان بود اما باز دوناروما در ضربات پنالتی قهرمان و منجی تیمش شد.
دوناروما برخلاف بوفون، در ضربات پنالتی معمولا دو پنالتی را مهار میکند. و همین توانایی او نقش ویژهای در پیروزی تیمش دارد.
بوفون در فینال جام جهانی ۲۰۰۶ همه پنالتیهای بازیکنان فرانسه را خلاف جهت پرید اما بخت با ایتالیا یار بود که توپ ترزگه به تیر دروازه خورد. در بازیهای مرحله یکچهارم نهایی یورو ۲۰۰۸ و یورو ۲۰۱۶ بوفون فقط یک ضربه اسپانیاییها و آلمانیها را مهار کرد و این برای پیروزی ایتالیا کافی نبود. در یکچهارم نهایی یورو ۲۰۱۲ هم بوفون یک ضربه انگلیسیها را مهار کرد ولی بخت با او و یارانش یار بود که ضربه اشلی کول هم به تیر دروازه خورد.
در شرایط نرمال، تیمی که دروازهبانش دو ضربه پنالتی حریف را مهار کند، پیروز ضربات پنالتی خواهد بود. دروازهبانهایی مثل گویکوچهآ و الیور کان و کاسیاس و نویر، غالبا در دیدارهای حساس از پس مهار دو پنالتی حریف برمیآمدند. ینس لمان هم در نبرد حساس آلمان و آرژانتین چنین کاری کرد.
دوناروما دروازهبانی از این دست است. و البته فیزیک بدنیاش هم کار پنالتیزن را سختتر میکند. او گلری عظیمالجثه است و دروازه را با تن تنومندش چنان پر میکند که پنالتیزن نمیداند توپ را به کدام طرف بکوبد.
نالتی اگر بگذریم، دوناروما ویژگی عجیب دیگری هم دارد و آن اینکه، گویی همه مسابقات یا حتی همه لحظات مسابقه برایش مهم نیست. او معمولا در حساسترین مسابقات یا در حساسترین لحظات یک مسابقه، که همین ضربات پنالتی باشد، خوش میدرخشد.
مسابقه دیشب، شاید اولین درخشش بزرگ دوناروما در پاریسنژرمن بود. درخششی در حد نامش. و در حد عملکرد درخشانش در میلان و تیم ملی ایتالیا. او چهار سال است که در پاریسنژرمن حضور دارد ولی دیشب برای اولین بار به معنای واقعی کلمه گل کاشت.
دوناروما از ۱۶ سالگی تا ۲۲ سالگی (۲۰۲۱) در میلان بازی میکرد. او پیش از آنکه هفده ساله شود در بازیها رسمی در دروازه میلان میایستاد ولی از هفده سالگی (۲۰۱۶) گلر اول میلان شد.
دوناروما پنج سال در میلان با جان و دل بازی کرد ولی میلان تیمی نبود که بتواند در اروپا سری در میان سرها درآورد. لاجرم دوناروما باید به تیمی دیگر میرفت، ولی پول کلانی که پاریسنژرمن پیش روی او گذاشت، سبب شد راهی پاریس شود.
در این چهار سال، او در پاریس مثل میلان باانگیزه نبوده ولی در یورو ۲۰۲۴ با اینکه ایتالیا چیزی نشد، اما دوناروما با عملکرد استثناییاش در ایتالیای ضعیف اسپالتی، نشان داد که بهترین دروازهبان جهان است.
آلیسون بکر یکی از تکنیکیترین دروازهبانهای جهان و از نظر بسیاری از کارشناسان، بهترین کار لیگ برتر انگلیس است. اما دوناروما دیشب ثابت کرد در نقطه اوج حساسیت یک مسابقه بسیار مهم، کارایی و فایدهاش بیشتر از آلیسون بکر است.
شاید بسیاری از کارشناسان آلیسون بکر را تکنیکیتر از دوناروما بدانند، اما احتمال کمتر مربیای هنگام انتخاب یک گلر خوب برای تیمش، بکر را به دوناروما ترجیح میدهد. با دوناروما عبور سالم از نفسگیرترین گردنهها محتملتر است.
باری، دوناروما انگار به این ویژگی خودش واقف است و به همین دلیل در تک تک مسابقات و در همه لحظات یک مسابقه، چنان بازی نمیکند که انگار آن مسابقه یا آن لحظه بسیار مهم است.
برخلاف او، بوفون به لحظه لحظهی هر مسابقهای نهایت اهمیت را میداد و به همین دلیل حتی وقتی در یک بازی نه چندان مهم یک سیو خوب داشت، بابت مهارش خوشحالی میکرد. اما دوناروما در نیمهنهایی و فینال یورو و یا در بازی دیشب، حساسترین پنالتیهای حریف را گرفت و بعدش رفتارش چنان بود که انگار نه انگار!
از این حیث او مثل زیدان است. زیدان هم هیچوقت بابت درخششاش در میدان مسابقه، چنان شاد نمیشد که گویی در پوست خود نمیگنجد.
هر چه هست، دوناروما این طور است. اما نکته مهم این است که برای یک دروازهبان فوتبال، و شاید کلا در فوتبال، پنالتی یعنی همهچیز. برزیل و ایتالیا و آرژانتین در جامهای جهانی ۱۹۹۴، ۲۰۰۶ و ۲۰۲۲ تیمهای پرستارهای بودند ولی اگر در ضربات پنالتی خوب عمل نمیکردند، دستشان به جام نمیرسید. ولو با روماریو و پیرلو و مسی.
گویکوچهآ و مارتینز، دروازهبانان دیروز و امروز تیم ملی آرژانتین، شهرت و محبوبیتشان را از ضربات پنالتی دارند.
باجو بابت آن پنالتی هدررفتهاش در فینال ۱۹۹۴، افسانه شد و سرنوشتی تراژیک در تاریخ فوتبال پیدا کرد. پنالتی عجیب زیدان به بوفون در فینال ۲۰۰۶، زیزو را فوتبالیستی کرد فراتر از فوتبال. یاشین اگر بیش از ۱۵۰ پنالتی را مهار نکرده بود، بهترین دروازهبان تاریخ نبود و جای و جایگاهش نصیب بوفون میشد.
روبرتو باجو
باجو گفته است تا به حال بارها و بارها خواب آن ضربه پنالتی فینال ۱۹۹۴ را دیده است؛ پنالتیای که به خاطرش روی دیوار کلیسایی در رم نوشته بودند: "خدایا، همهی ما را ببخش جز روبرتو باجو را !" آری، در فوتبال پنالتی یعنی همهچیز. و دوناروما ابرمرد لحظات نفسگیر و سرنوشتساز ضربات پنالتی است.