شناسایی یک سنگ‌نوشتۀ ساسانی در نقش رستم (+عکس)

به گزارش ایسنا، ابوالحسن اتابکی، پژوهشگر آزاد با اشاره به جایگاه محوطه نقش رستم، که آرامگاه شاهان هخامنشی بوده و بار معنوی نقش برجسته‌های و سنگ‌نگاره های آن گفت: داریوش بزرگ، اردشیر و شاهپور اول ساسانی، اعلامیه‌های سیاسی ـ مذهبی و در عین حال تبلیغاتی خود را بر دیواره صخره‌های نقش رستم و کعبه زرتشت برای آیندگان به نگارش در آورده‌اند و نجیب‌زادگان و پارسایان قلعه نقش رستم و شهر استخر نیز با نگرش به همین «تقدس کوهستان» به کمک کاتبان محلی، اندیشه‌های خود را در جملاتی کوتاه روی تخته‌سنگ‌ها همواره نگاشته‌اند.

نویسنده کتاب «شهر استخر و آثار دشت مرودشت» افزود: بخشی از این کتیبه‌های به نگارش درآمده شامل پند و اندرزهایی می‌شود که مفاهیم متفاوت اخلاقی را در بر می‌گیرند. برخی از آنها اشاره به ساخت‌وسازهای فراز کوهستان دارد و بخشی دیگر نیز جملات دعایی است که به آمال و آرزوهای فردی پرداخته است.

او درباره سنگ‌نوشته شناسایی شده در نقش رستم توضیح داد: سنگ‌نوشته نویافته حاضر نیز که با همکاری خانم ابراهیمی و دکتر فضل‌اله حبیبی کشف شده و مورد بررسی و خوانش قرار گرفته و در فصلنامه «آوای تاریخ» در تهران به چاپ رسیده است که متن آن در برگیرنده اندرزی کوتاه به «خط پهلویِ کتابی» است که در یک سطر به شکل افقی بر سنگ‌هایی هموار بر فراز کوهستان نقش بسته است. موضوع این اندرز، تقابل و هماوردی میان دو نیروی «هوشیاری» و «دانایی» است که از دیدگاه نویسنده یا کاتب آن، تنها راه هماوردی با انسان هشیار و بیدارتَن، کسی است که دارای قدرت دانایی باشد.

این پژوهشگر گفت: متن سنگ‌نوشتۀ نویافته نشان می‌دهد مفاهیمی چون «دانایی» و «خردورزی»، پیشگام اندیشه‌های اخلاقی در دوره ساسانی بوده، چنانچه با توسل به همین دانایی و خردورزی است که مردمان می‌توانند در آزمون‌های دشوار راه درست را انتخاب کنند. دانایی و خرد به معنای درک و فهم، عامل سنجش میان نیکی و بدی‌ها در ایران باستان به شمار می‌رفته و گاه نیز فراتر آن در جامعه ایرانی نمود پیدا کرده و ستایش شده است.

نویسنده کتاب های  «پاسارگاد شهر کوروش» و «مدیریت جهانی هخامنشی» اظهار کرد: ستایش دانایی و خرد در متونی چون «مینوی خرد»، «اندرز بزرگمهر»، «کارنامه اردشیر بابکان»، «اندرز بهزاد پیروز فرخ»، «بهمن نامه» و «اندرز آذرفرنبغ» نشان از اهمیت این مفاهیم اخلاقی در جامعه آن روزگار بوده است.

اتابکی بیان کرد: دلیل این همه تاکید بر وجود دانایی و خردورزی ریشه در «فرهنگ اوستایی» دارد که اهورمزدا خود سرچشمه دانایی و خردمندی است. این تفکر تا چندین سده پس از اسلام در شعر شاعران ایرانی بویژه در شاهنامه فردوسی به شکل فزاینده‌ای، همچنان بازتاب یافته است؛ «تو چیزی مدان کز خرد برتر است/ 
خرد بر همه نیکوی ها سرست»، «فـــزون از خرد نیست اندر جهان/ فــــروزندهی کهتران و مهان».

«نقش رستم» با عنوان مجموعه آرامگاهی هخامنشی همراه با بنایی معروف به «کعبه زرتشت» در فاصله ۷ کیلومتری شمال غربی تختگاه تخت جمشید قرار دارد. در این مجموعه بزرگ، تعداد ۲۳ اثر باستانی همانند آرمگاه‌ها، بنای کعبه زرتشت، نقش برجسته‌ها و کتیبه‌های هخامنشی و ساسانی وجود دارد.