چرا بیشترِ جملات پزشکیان، «سؤالی» است؟

به نظر می‌رسد پزشکیان از جملات سؤالی در سخنرانی ها و صحبت های خود بیش از اندازه استفاده می کند. این یادداشت دلایلی برای این موضوع ارایه می کند.

عصرایران ؛ جلیل بیات - به این جملات خوب دقت کنید: «چرا وقتی کسی قانون را اجرا نمی‌کند، ارتقا هم می‌گیرد؟»، «چرا باید در کشور ما، هم ثروتمندان و هم نیازمندان یارانه دریافت کنند؟»، «چرا باید به اسم کسی که درآمد ندارد ماشین آن‌چنانی وارد شود؟»، «چرا عده‌ای باید از عناوینی مانند FATF فرار کنند؟»، «چرا باید بپذیریم در کشورمان و در شهرهای ما، دانش‌آموزان جایی مناسب برای تحصیل نداشته باشند؟»، «چرا باید ۶۰ درصد مردم استان [سیستان و بلوچستان] کمیته امدادی باشند؟»، «چرا باید مملکت ما با سخنرانی یک رئیس جمهور در آن سر دنیا همه چیزش به هم بخورد؟ چرا ما نباید بتوانیم مشکل‌مان را حل کنیم؟»، «چطور ممکن است که کشوری از آن سوی دنیا برای ما تصمیم بگیرد و بگوید که چگونه باید زندگی کنیم؟».....

اینها جملاتی است که رییس جمهوری در سخن‌رانی‌های مختلف خود بیان داشته است. به نظر می‌رسد آقای پزشکیان از جملات سؤالی در سخن‌رانی‌ها و صحبت‌های دیگر خود بیش از اندازه استفاده می‌کند دلایلی برای این موضوع می‌توان برشمرد:

1- تجربهٔ کاری پیشین

پیشتر درباره مرحوم رئیسی نوشته بودم از آنجا که تقریبا تمام عمر کاری خود را در دستگاه قضا بوده به «دستور دادن» عادت کرده و از جملات «باید چنین شود»، «باید چنان شود» به کرات استفاده می‌کرد، بی آنکه درباره «چگونگی» انجام آنها سخن بگوید. آقای پزشکیان نیز بیش از شانزده سال نماینده مجلس بوده است. مجلس هم بیشتر با سؤال و پرسش و استیضاح و تحقیق و تفحص سر‌و‌کار دارد. از این رو شاید بتوان یک دلیل این حجم بالا از جملات سؤالی در سخنان پزشکیان را نوعی عادت دانست که در ذهن و کلام پزشکیان نقش بسته و جای‌گیر شده است.

2- حفظ وفاق و وحدت ملی

ممکن است پرهیز پزشکیان از ابراز نظر صریح به خاطر آن باشد که نمی‌خواهد آنچه را که «وفاق ملی» نامیده تضعیف کند. از این رو نظرات و دیدگاه‌های خود را در قالب جملات پرسشی ابراز می‌کند تا هم موضع خود را به نوعی بیان کرده باشد و هم تند و تیزی جملات صریح و بی‌پرده را نداشته باشد. اما رییس جمهوری سوگند یاد کرده در حفظ منافع ملی و نه وفاق میان گروه‌های سیاسی بکوشد و در این صورت جملات پرسشی را چگونه توصیف کرد؟

3- ناتوانی در راه حل

پاسخ اکثر سؤالاتی که پزشکیان مطرح می‌کند نه تنها برای مسئولان و کارشناسان، بلکه غالبا برای عموم مردم نیز مشخص و مبرهن است. ضمن آن که اساسا وظیفه رییس جمهوری طرح سوال نیست، بلکه یافتن راه‌هایی برای حل این سوالات است. ممکن است اینکه رئیس جمهور به جای پاسخ یابی به سوال یابی می پردازد به این دلیل باشد که او قادر به حل برخی از این مهم ترین سوالات نیست، منتهی با طرح آن می خواهد نشان دهد که به مشکلات واقف است، اما کاری از دستش برنمی آید؛ چنانکه یکبار گفته بود: «شما خیال می‌کنید من کی هستم؟ تصور می کنید حالا که رئیس‌جمهور شده‌ام، انگار یک جعبه جادویی دارم که می‌توانم مشکلات را با سحر و جادو حل کنم؟ نه، واقعیت این نیست.»

4- استفهام انکاری

برخی سوالاتی که پزشکیان مطرح می کند اساسا به قصد یافتن پاسخ نیست، چون پاسخ در خود سوال مستتر است و در واقع نوعی استفهام انکاری است. به طور مثال پزشکیان در یکی از سخنرانی های خود گفته بود: «رهبر معظم انقلاب اسلامی سند چشم‌اندازی را ابلاغ کردند که قرار بود بر اساس آن به جایگاه اول منطقه در علم و اقتصاد برسیم، اما مورد غفلت قرار گرفته است؛ آیا ما امروز در جایگاه اول منطقه هستیم؟» مشخص است که در اینجا سوال به قصد پاسخ مطرح نشده، چراکه همه می دانند ایران در جایگاه اول منطقه قرار ندارد. منتهی چنین سوالاتی به قصد تلنگر به برخی گروه‌های سیاسی یا نهادها و ارگان های صاحب قدرت مطرح می‌شود.

5- سوال به قصد انتقال پیام

ممکن است برخی سوالات پزشکیان نه به قصد دریافت پاسخ، بلکه با هدف انتقال پیام مطرح می شود. به طور مثال وقتی خطاب به آمریکا عنوان می کند: «اگر واقعاً به‌دنبال مذاکره هستند، چرا سیاست‌های خصمانه خود را متوقف نمی‌کنند؟»، در واقع این پیام را انتقال می دهد که اگر از سیاست فشار حداکثری دست بردارید، امکان مذاکره وجود دارد؛ چنانکه اخیرا نیز به این موضوع اشاره کرد و گفت: «اگر عزت‌مندانه بیایند، مذاکره می‌کنیم.»

به رغم همهٔ اینها به نظر می رسد آقای رئیس جمهور باید در استراتژی روابط عمومی و سخنرانی خود تجدیدنظر کند. (البته اگر اساسا استراتژی‌یی وجود داشته باشد) بهتر است به جای طرح سوالات متعدد، صریح و بی‌پرده با مردم سخن بگوید و مشکلات را توضیح دهد. اگر جایی هم لازم است مقتدرانه بایستد، در قالب جملات سوالی، اقتدار را از معنا تهی نکند.

کانال عصر ایران در تلگرام