سیگنال مرموزی که از عمق فضا به زمین رسید

ستاره‌شناسان می‌گویند نوعی سیگنال مرموز معروف به انفجار رادیویی سریع را شناسایی کرده‌اند که از یک کهکشان باستانی مرده، که در فاصله میلیاردها سال نوری از زمین قرار دارد، ساطع شده است. آن‌ها قصد دارند با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب از منشأ این سیگنال مطمئن شوند.

یافته‌های جدید پژوهشگران این باور قدیمی را که انفجارهای رادیویی سریع (پالس‌های بسیار قدرتمند انرژی) منحصراً از مناطق ستاره‌ساز فضا سرچشمه می‌گیرند، تغییر می‌دهد؛ زیرا ستارگان در کهکشان‌های مرده متولد نمی‌شوند.

این یافته‌ها حاصل دو پژوهش هستند که گزارش آن‌ها در مجله اَستروفیزیکال جورنال لِتِرز (The Astrophysical Journal Letters) منتشر شده است.

به گزارش ایرنا، این پژوهشگران معتقدند منبع سیگنال، دورترین حومه کهکشان، در فاصله حدود ۱۳۰ هزار سال نوری از مرکز آن است؛ جایی که ستاره‌های در حال مرگ در پایان تکامل ستاره‌ای خود هستند.

ویشوانگی شاه (Vishwangi Shah)، ستاره‌شناس دانشگاه مک‌گیل در کانادا در بیانیه‌ای درباره این پژوهش گفت: این هم شگفت‌انگیز و هم هیجان‌انگیز است؛ زیرا انتظار می‌رود انفجارهای رادیویی سریع در داخل کهکشان‌ها، معمولاً از مناطق ستاره‌ساز منشأ بگیرند. مکان این انفجارهای رادیویی سریع، خارج از کهکشان میزبان خود، این سؤال را ایجاد می‌کند که چگونه این نوع رویدادهای پرانرژی می‌توانند در مناطقی رخ دهند که هیچ ستاره جدیدی در آن‌ها شکل نمی‌گیرد.

طول مدت انفجارهای رادیویی سریع، معمولاً چند میلی‌ثانیه است؛ اما قدرت منبع آن‌ها به اندازه‌ای است که انرژی ساطع‌شده از هر پالس آن‌ها از انرژی ساطع‌شده از خورشید طی یک سال بیشتر است.

حدس ستاره‌شناسان این بود که آن‌ها از مگنتارها (ستاره‌های مغناطیسی) سرچشمه می‌گیرند. مگنتار نوعی جرم ستاره‌ای فروپاشیده و بسیار متراکم به نام ستاره نوترونی است که دارای میدان مغناطیسی بسیار نیرومند است که شاید تریلیون‌ها بار قدرتمندتر از زمین باشد.

اما این نظریه اکنون توسط جدیدترین انفجارهای رادیویی سریع که A ۲۰۲۴۰۲۰۹ FRB نامیده می‌شود، به چالش کشیده شده است؛ زیرا هیچ ستاره جوانی در کهکشان ۱۱.۳ میلیاردساله وجود ندارد که بتواند مگنتارها را تشکیل دهد. فقط ستارگان بسیار پرجرم که به دلیل اندازه‌شان طول عمر کوتاهی دارند و بنابراین باید به تازگی شکل گرفته باشند، دارای جرم کافی برای فروپاشی به ستاره‌های نوترونی هستند.

FRB ۲۰۲۴۰۲۰۹A اولین انفجار رادیویی سریع نیست که از چنین مکان دورافتاده‌ای، یعنی کهکشان مسیه ۸۱، دریافت می‌شود. ستاره‌شناسان در سال ۲۰۲۲ میلادی، سیگنال دیگری (M۸۱ FRB) را شناسایی کردند که از اطراف کهکشان مسیه ۸۱، جایی که هیچ ستاره‌زایی فعالی در آن رخ نمی‌دهد، منشأ می‌گیرد.

M۸۱ FRB در مجموعه‌ای متراکم از ستارگان به نام خوشه ستاره‌ای کروی یافت شد. اخترشناسان با توجه به شرایط مشابه این دو، احتمال می‌دهند که یک خوشه ستاره‌ای کروی منشأ FRB ۲۰۲۴۰۲۰۹A باشد. آن‌ها امیدوارند بتوانند برای کسب اطمینان از صحت حدس خود، از تلسکوپ جیمز وب برای تصویربرداری از منطقه فضای اطراف منشأ انفجار رادیویی سریع استفاده کنند.

کانال عصر ایران در تلگرام