روایتی از تجربه نمایشگاه صحنهٔ صدای ایران در ساختمان تاریخی کارستان

ندا کردونی، همْ بنیان‌گذار و مدیر عامل ندای توسعه - اگر حفاظت از دارایی‌های محیط‌زیستی، اجتماعی و اقتصادی به منظور فراهم کردن منابع برای تمامی افراد در نسل حاضر و آینده را هدف اصلی توسعه پایدار بدانیم، بی‌تردید اقتصاد چرخشی یکی از ابزارهای مؤثر در این مسیر خواهد بود. در این میان، توجه به دارایی‌های فرهنگی ناملموس به عنوان میراث مشترک بشریت و تلاش برای صدا بخشیدن به آنچه خاموش یا نادیدنی است، گامی مهم در جهت تحقق برابری در بهره‌مندی از فرهنگ و تمدن انسانی است.

نمایشگاه صحنهٔ صدای ایران که در خانه تاریخی فاخره صبا (یکی از نخستین زنان اپراخوان ایرانی) برگزار می‌شود، نمونه‌ای از این نگاه نوین به اقتصاد چرخشی و تلاش برای دسترس‌پذیر کردن میراث ناملموس است. بازسازی این خانه که اکنون «کارستان» نام دارد، در قالب پروژه‌ای هفت‌ساله و به همت شرکت دیوار به انجام رسیده است. این اقدام، که همسو با مأموریت دیوار به عنوان کسب‌وکاری برآمده از اقتصاد چرخشی است، نشان می‌دهد که کسب‌وکارها می‌توانند به صورت خلاقانه و داوطلبانه، ارزش‌آفرینی اجتماعی و تجاری را در کنار یکدیگر پیش ببرند.

 نمایشگاه صحنهٔ صدای ایران

نمایشگاه صحنه صدای ایران با ارائه بروشورهایی به خط بریل و بارکدهایی ویژه ناشنوایان، فضایی را برای حضور صداهای متنوع از گذشته تا امروز فراهم کرده است. بازدیدکنندگان ضمن آشنایی با آلات موسیقی قدیمی، آواهای برجامانده و سیر تاریخی ضبط صدا در ایران، تجربه‌ای از تنوع، فراگیری و چندگونگی را به شکل نامحسوس اما عمیق لمس می‌کنند. این نمایشگاه یادآور می‌شود که دسترسی‌پذیر کردن چنین لذت‌ها و تجربیاتی، به لطف تکنولوژی امروز ممکن است.

تجربهٔ بازدید از این خانه‌ٔ تاریخی و نمایشگاه زمانی عمیق‌تر می‌شود که به یاد آوریم بخش ناملموس فرهنگ و تاریخ نیز از جمله دارایی‌های ارزشمند اما بی‌صدای ما انسان‌هاست. نمایشگاه صحنه صدای ایران تلاشی است برای صدا بخشیدن به این دارایی‌های ناملموس تا مانند بناهای تاریخی و مناظر طبیعی، حفاظت شوند و در دسترس نسل‌های حاضر و آینده قرار گیرند. برگزاری این نمایشگاه در خانه‌ای که به زنی هنرمند و پیشگام تعلق داشته، بعد دیگری از این تلاش ارزشمند است. زنده نگه داشتن نام فاخره صبا، نمایانگر تعهد برگزارکنندگان به شنیدن صدای کسانی است که صدای کمتری در تاریخ داشته‌اند.
 
از دیگر ویژگی‌های برجسته این نمایشگاه، همزیستی دانش ضمنی پشت اشیاء تاریخی با فناوری‌های نوین است. احیای دانشی که تجربه شنیدن صدا را ممکن کرده بود، همراه با تکنولوژی‌های امروز که فرهنگ را به کالایی در دسترس برای همگان تبدیل می‌کند، نمادی از تداوم و تکامل دستاوردهای انسانی است. این هم‌نشینی گذشته و حال، تعریفی زیبا از اقتصاد چرخشی ارائه می‌دهد: زندگی دوباره بخشیدن به آنچه کهن است، چه دانش، چه هنر، چه اشیاء و چه صدا.

در نهایت ساختمان کارستان و نمایشگاه صحنه صدای ایران در جوار بنیاد رودکی است، همو که ناصر خسرو «تیره چشم شاعر روشن بین» خطابش کرده، شاعری که  بوی جوی مولیان  برای او در دسترس تر از دیدنی‌ها بود و علاوه بر آن که با کلمات، تصویر جهان را در شعرش نقاشی می کرد، اهل آوا و موسیقی نیز بود که خود می گوید: «رودکی  چنگ برگرفت و نواخت، باده انداز کو سرود انداخت. »و چه پر معنا که نمایشگاه صحنهٔ صدای ایران همجوار بنیادی است که نام او بر خود دارد.
ندا کردونی، زمستان ۱۴۰۳

بیشتر بخوانید:

آخر هفته به بازدید از کدام نمایشگاه‌ها برویم؟

تماشاخانه

معجزه مونیخ: چگونه ویلفرد دیتریش با یک فن تاریخی تیلور 200 کیلویی را زمین‌گیر کرد! (فیلم)

مدارس تاریخی آبادان در انتظار مرمت؛ کاشی‌های ۸۰ ساله در آستانه تخریب (فیلم)

فیلم های دیگر