عوامل موثر بر سوءاستفاده از سالمندان

رییس انجمن علمی سالمندان ایران در گفت‌وگو با ایسنا، سوءاستفاده از سالمندان را هرگونه اقدام یا بی‌توجهی عمدی مطرح می‌کند که به آسیب یا خطر برای یک سالمند منجر شود.

طبق بررسی رئیس موسسه تحقیقات جمعیتی کشور از وضعیت اجتماعی سالمندان جهان، حدود یک نفر از هر ۶ نفر در بازه سنی ۶۰ سال و بالاتر، طی سال گذشته نوعی سوء استفاده را در محیط‌های اجتماعی تجربه کرده‌اند؛ در این میان نیز میزان سوء استفاده از افراد مسن در موسساتی مانند خانه‌های سالمندان و مراکز مراقبت طولانی مدت، بالاست، به طوری که از هر ۳ کارمند، ۲ نفر گزارش می‌دهند که سال گذشته مرتکب سوء استفاده شده‌اند.

در این راستا، احمد دلبری، رییس انجمن علمی سالمندان ایران در گفت‌وگو با ایسنا، سوءاستفاده از سالمندان را هرگونه اقدام یا بی‌توجهی عمدی مطرح می‌کند که به آسیب یا خطر برای یک سالمند منجر شود.

وی می‌گوید که این مسئله می‌تواند شامل جنبه‌هایی مانند سوءاستفاده جسمی همچون ضرب‌وجرح یا محروم کردن سالمند از نیازهای اولیه، سوء استفاده روانی همچون تحقیر، تهدید یا نادیده گرفتن نیازهای عاطفی، سوء استفاده مالی مانند سوءاستفاده از اموال یا دارایی‌های سالمند بدون رضایت او، سوء استفاده اجتماعی همچون منزوی کردن سالمندان از خانواده یا جامعه و سوء استفاده پزشکی همچون عدم ارائه خدمات درمانی مناسب یا استفاده از داروها برای کنترل آنها باشد.

دلبری با اشاره به عوامل مؤثر بر سوءاستفاده از سالمندان، یادآور می‌شود: سوءاستفاده از سالمندان معمولاً ترکیبی از عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و فردی است. مواردی مانند فقر، ناآگاهی خانواده‌ها، نبود سیستم حمایتی مؤثر و کمبود نیروی متخصص در حوزه سالمندی از عوامل اصلی هستند. از سویی دیگر اما، کمبود متخصصان سالمندشناسی و عدم سیاست‌گذاری مؤثر در حوزه حمایت از سالمندان و عدم اجرای کامل قوانین حمایت از سالمندان از جمله عوامل موثرِ ناشی از حاکمیتی و ناآگاهی در مورد نحوه برخورد با سالمندان و ضعف در انتقال ارزش‌های فرهنگی برای احترام به سالمندان از جمله عوامل موثر ناشی از مردم است.

رییس انجمن علمی سالمندان ایران با تاکید بر اینکه سوءاستفاده از سالمندان تنها به کشورهای در حال توسعه محدود نیست، می‌افزاید: در همه کشورها با سطوح مختلف سوء استفاده از سالمندان دیده می‌شود، اما در کشورهای توسعه‌یافته اقدامات پیشگیرانه مؤثرتری صورت گرفته است.

دلبری در ادامه، آگاهی‌بخشی عمومی در مورد حقوق سالمندان، تقویت قوانین حمایت از سالمندان، توسعه نظام مراقبتی و تربیت متخصصان برای شناسایی و گزارش سوءاستفاده و توانمندسازی سالمندان برای دفاع از حقوق خود را از جمله راهکارهایی جهت پیشگیری از سوء استفاده از سالمندان می‌داند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا سوءاستفاده از سالمندان به قشر خاصی مربوط می‌شود، خاطرنشان می‌کند: سوءاستفاده از سالمندان در همه اقشار اجتماعی دیده می‌شود، اما شرایط اقتصادی و اجتماعی بر آن تأثیر دارد. سالمندانی که در مناطق مرفه و بدون خانواده زندگی می‌کنند، به‌ویژه اگر ثروت قابل توجهی داشته باشند، در معرض سوءاستفاده مالی بیشتری هستند. از سوی دیگر، سالمندان در مناطق محروم ممکن است به دلیل کمبود منابع و خدمات، دچار سوءاستفاده یا بی‌توجهی شوند.

رییس انجمن علمی سالمندان ایران با اشاره به تمهیدات برای کاهش سوءاستفاده در آینده تصریح می‌کند: تدوین و اجرای سیاست‌های جامع برای حمایت از سالمندان، استفاده از تجربیات موفق کشورهایی نظیر ژاپن و سوئد در سیستم مراقبتی و آموزش عمومی درباره حقوق سالمندان و ایجاد فرهنگ مسئولیت‌پذیری از جمله تمهیداتی است که می‌توان برای کاهش سوء استفاده از سالمندان در آینده اندیشید.

دلبری در ادامه با استناد به آمارها، از افزایش تجرد قطعی سالمندان و تأثیر آن بر زنان سالمند تنها خبر می‌دهد و می‌گوید: پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش تجرد قطعی سالمندان در آینده است که بیشتر زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زنان سالمند تنها به دلیل شرایط اجتماعی و اقتصادی، در معرض سوءاستفاده بیشتری قرار دارند که تبعات این مسئله شامل افزایش فقر، انزوا و آسیب‌پذیری روانی است.

کانال عصر ایران در تلگرام