صدای دهخدا در رادیو: فکر نکنم به آخر لغتنامه برسم

جوانانی به نامهای دبیرسیاقی و شهیدی داریم که می‌توانند در تنظیم لغتنامه کوشا باشند

دهخدا در بخش اول این مصاحبه کوتاه 8 دقیقه‌ای - که البته به خاطر قدمت و نوع این نوار مغناطیسی کیفیت مناسبی هم نداشت - به همکارانش در تدوین لغتنامه اشاره کرد و گفت: من در این کار محتاج اشخاصی هستم که فاضل و دانشمند باشند. در این راه فردی را می‌شناسم به نام محمد معین که شخص مناسبی برای همکاری است. همچنین جوانانی به نامهای دبیرسیاقی و سیدجعفر شهیدی داریم که می‌توانند در تنظیم این لغتنامه کوشا باشند.

گمان نمی‌کنم به آخر لغتنامه برسیم

وی افزود: آنچه تا به حال (اواسط دهه 30 شمسی) انجام شده چند مجلد کوچک و بزرگ است و برای تمام کردنش نیاز به زمان داریم و با (وجود) کسانی که هستند گمان نمی‌کنم به آخرش برسم ولی امیدوارم آنها کار من را به کمال برسانند. چرا که زبان فارسی با 2000 سال عمر باید لغتنامه‌اش را نوشت و آنچه در 200، 300 سال اخیر هم به زبان فارسی آمده، باید در کتاب بیاید.

دانش‌آموز باید بیش از همه چیز زبان مادری خود را یاد بگیرد

زنده‌یاد دهخدا همچنین نظرش را درباره نظام آموزشی ایران اینگونه بیان کرد: شیوه مدارس ما ابتدایی، متوسطه و عالیه است و متوسطه ما خراب است که شاید علتش زیادی مباحث باشد. به هر حال قسمت متوسطه ما ناقص است و باید دولتها بر آن نظارت کنند. دانش‌آموز هم در مدرسه باید بیش از همه چیز زبان مادری خود را یاد بگیرد.

علی‌اکبر دهخدا در پایان به کتابهای مهمی که خوانده اشاره کرد و از" شفا"ی ابن سینا نام برد و در همین جا صدای استاد قطع شد.

برنامه رادیویی در قلمرو تاریخ همچنین یک مهمان تلفنی داشت دکتر حسن رهاورد نخستین دستیار رسمی علامه دهخدا در تدوین لغتنامه که اکنون 95 سال عمر دارد. وی اخیراً این نوار صوتی (با صدای دهخدا) را که در آرشیو خود نگه می‌داشته به مرکز اسناد کتابخانه مجلس هدیه کرده است.

به پیشنهاد وزیر فرهنگ دستیار دهخدا شدم

رهاورد درباره نحوه پیوستن‌اش به علامه دهخدا و همکاری با او در تدوین لغتنامه گفت: در سال 1320 اسماعیل مرآت وزیر فرهنگ وقت مرا خواند و از من خواست که دستیار دهخدا در کار لغتنامه شوم. آن زمان چهار جلد از لغتنامه کار شده بود و من هم با نهایت افتخار این پیشنهاد همکاری را پذیرفتم. بعد به دفتر کارش رفتم و او را دیدم که در میان فیشهایی که روی زمین افتاده بود و کتابهایی که دور و برش پخش شده بود مشغول کار است.

وی افزود: دهخدا به واسطه خدمت صادقانه‌ای که به او کردم یکسال قبل از فوتش مجلدی از لغتنامه را به من هدیه کرد که در خانه دارمش.

دهخدا در زمان مشروطه احساس خطر می‌کرد و به همین خاطر به ایل بختیاری رفت

نخستنی دستیار رسمی علامه دهخدا همچنین به ذکر خاطره‌ای از حدود 50 سال قبل پرداخت و گفت: مطلبی که الان یادم می‌آید رفتن دهخدا به ایلات بختیاری و به صورت فراری در دوران مشروطیت است؛ در آن زمان شرایطی در کشور به وجود آمده بود که او احساس خطر می‌کرد و با چند نفر از دوستانش به ایل بختیاری رفت و از آنجا هم به سوئیس رفت و در آنجا نیز سه شماره از مجله "صور اسرافیل" را منتشر کرد.

در این برنامه حسن ذوالفقاری استاد زبان و ادبیات فارسی و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت‌مدرس و نیز علی ططری رئیس این مرکز حضور داشتند.

علی ططری رئیس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی دو روز پیش در گفتگویی اختصاصی با خبرنگار مهر مراحل کشف این نوار صوتی 8 دقیقه‌ای را به تشریح بازگو کرده بود. به گفته ططری زمان ضبط این صدا بین سال‌های 1326 و 1332 شمسی است؛ زمانی که دهخدا به شدت بیمار بوده است.

تساوی چادرملو و فولاد/ هوادار سقوط کرد

تماشاخانه

فنچ های بال سفید تنها لانه سازان یخچالهای طبیعی / خانه‌ای ۵۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا (فیلم)

فستیوالی که عزا شد / انفجاری که دل بوشهری‌ها را لرزاند / آن‌هایی که آمده بودند نه بی اخلاقی کردند و نه هنجارشکنی ؛ همه با هم برای بندر گریستند (فیلم)

فیلم های دیگر